sobota, 6 sierpnia 2016

Podróże po popkulturze i odkrywanie fantastyki (Piotr Jezierski, Wektory wyobraźni. Przekraczanie granic w tekstach kultury popularnej)

Martyna Musiał
("Projektor" - 3/2016)
Kto w dzieciństwie nie marzył o dalekich podróżach i wspaniałych przygodach? W realnym świecie zwykle nie było to możliwe, jednak od czego jest wyobraźnia? Takie wędrówki bywały nawet bardziej fascynujące, w świecie marzeń nie ma przecież ograniczeń. Na pomoc przychodziły teksty z nurtu fantastyki.

Piotr Jezierski, autor „Wektorów wyobraźni”, przekonuje, że – wbrew temu, co mogą sądzić niektórzy – fantastyka to nie tylko płaskie opowieści służące rozrywce, chociaż niewątpliwie jest to w jej przypadku ważna funkcja. Również starsi odbiorcy mogą czerpać z niej przyjemność, a nierzadko dzieła w jej obrębie, pomimo pewnej wpisanej w gatunek schematyczności, potrafią skłaniać do rozważań na temat egzystencji i otaczającego nas świata.

Na książkę składają się eseje poświęcone kierunkom, w jakich zmierza science fiction. Autor „bierze na warsztat” literaturę, filmy i gry komputerowe. To przegląd kilkudziesięciu tekstów, stosunkowo krótki, dlatego też dosyć wybiórczy. Jezierski nie ukrywa, że wybrał te utwory, które były dla niego ważne i w jakiś sposób go kształtowały, dlatego nie potrafi być wobec nich całkowicie obiektywny. Na ich przykładzie pokazuje cztery drogi, którymi może podążać fantastyka naukowa, przekraczając granice dostępne dla współczesnego człowieka. 

Pierwszym limitem jest technologia. Dzięki fantastyce wirtualne uniwersum może stać się tutaj całkowicie autonomiczną rzeczywistością, bądź mieszać się z realnym życiem. Przełamanie granicy czasu i przestrzeni pozwala tworzyć alternatywne historie Ziemi i wizje posthumanistycznej przyszłości. Dzięki pokonaniu bariery, jaką jest ludzki umysł, twórcy mogą pokazać odmienne stany świadomości. Z kolei przekroczenie granicy życia i śmierci umożliwia bohaterom wędrówki po zaświatach – krainie umarłych – w poszukiwaniu nieśmiertelności. 

Jezierski wplata w swoje rozważania sporo rozbudowanych dygresji. Kultura popularna miesza się tu z teoriami fizyki kwantowej, opowieściami o badaniach naukowych, czy nawet o narkotykach. 

Czytelnik nie będący wiernym fanem science fiction, gdy sięgnie po „Wektory wyobraźni”, może się dowiedzieć wielu ciekawych rzeczy o gatunku. Trzeba jednak pamiętać, że jest to zaledwie wstęp do kilku zagadnień związanych z tym rozbudowanym tematem, który – w co wierzę – zachęci do dalszego odkrywania świata fantastyki. 

Piotr Jezierski, Wektory wyobraźni. Przekraczanie granic w tekstach kultury popularnej, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2014, s. 192

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz